راهی برای افزایش جذب آهن

یكی از بیماریهایی كه كمتر در مورد آن صحبت می‌شود، بیماری كم‌خونی است و این در حالی است كه آمارهای سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد، یك چهارم جمعیت دنیا از بیماری كم‌خونی رنج می‌برند.

 كم‌شدن خون بدن باعث بیماری كم‌خونی نمی‌شود بلكه به زبان ساده‌ می‌توان گفت كیفیت خون كاهش پیدا می‌كند بطوری كه خون نمی‌تواند وظایف خود را به خوبی انجام دهد.

در بیمار كم ‌خونی شماری از سلولهای خونی كه به گلبولهای قرمز معروف هستند، كاهش پیدا می‌كند گلبولهای قرمز‌ از مهمترین سلولهای تشكیل دهنده خون هستند كه در خون شناورند و وظیفه آنها حمل و نقل اكسیزن و دی اكسید كربن است.

در بیماری كم خونی به علت كاهش تعداد گلبولهای قرمز تبادل اكسیژن و دی‌اسید كربن بین سلولها و خون دچار اختلال می‌شود.

كاهش تعداد گلبولهای قرمز می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. گلبولهای قرمز در مغز استخوانها ساخته می‌شوند. اصلی‌ترین عنصر به كار رفته در ساختمان گلبولهای قرمز، عنصر آهن است.

آهن باید از طریق مواد غذایی به بدن برسد. در نتیجه اگر آهن به مقدار كافی موجود نباشد ساخت گلبولهای قرمز با مشكل مواجه می‌شود.

این نوع كم‌خونی، كم‌خونی ناشی از فقر آهن نامیده می‌شود كه مهمترین علت ابتلا به بیماری كم خونی در كشورهای در حال توسعه است. دریافت ناكافی آهن به علت عدم دسترسی به مواد غذایی حاوی آهن‌ ساخت گلبولهای قرمز را كاهش می‌دهد.

مواد غذایی پروتئینی مثل گوشت قرمز، مرغ، ماهی، جگر، تخم‌مرغ، حبوبات مثل عدس و لوبیا و سبزیجاتی مثل اسفناج آهن فراوانی دارند.

آهن موجود در پروتئین‌های حیوانی مثل گوشت قرمز بهتر توسط بدن جذب می‌شوند در حالیكه جذب آهن پروتئین‌های گیاهی مانند اسفناج كمتر است.

ویتامین C جذب آهن را افزایش می‌دهد. مصرف مواد خوراكی حاوی ویتامین C مثل گل كلم، آب پرتقال و فلفل دلمه‌ای همراه مواد غذایی آهن دار به جذب آهن كمك می‌كند.

گاهی به علت مشكلات دستگاه گوارش یا مصرف برخی داروها، آهن مواد غذایی خوب جذب نمی‌شود البته میزان نیاز بدن به عنصر آهن بر اساس سن و جنس افراد متفاوت است.

افرادی كه به خون‌سازی بیشتری نیاز دارند باید آهن بیشتری مصرف كنند. زنان باردار، دختران جوان و كودكان بخصوص كودكان زیر دو سال از جمله این افراد هستند.

در نتیجه می‌توان گفت این افراد بیشتر مستعد ابتلا به بیماری كم‌خونی هستند. اما این بیماری در هر سنی ممكن است بروز كند و در هر دو جنس زن و مرد دیده می‌شود.

علائم كم‌خونی ناشی از فقر آهن عبارتند از: رنگ پریدگی پوست، خستگی زودرس، سرگیجه، سر درد، سوزن سوزن شدن دست و پا و ریزش شدید مو.

مصرف مواد غذایی حاوی آهن و استفاده از مكمل‌های خوراكی مثل قرص و شربت آهن راه درمان این بیماری است.

مصرف قرص یا شربت آهن ممكن است با تهوع، اسهال یا یبوست همراه باشد. در نتیجه بهتر است قبل از مصرف این مكمل‌های خوراكی با پزشك مشورت كرد.

بى‌توجهی به بیماری كم‌خونی بخصوص در مورد كودكان با عواقب جبران ناپذیری همراه است. كودكان به علت رشد سریع نیاز بیشتری به خون‌سازی دارند و باید به میزان كافی آهن دریافت كنند. فقر آهن و كم‌خونی در كودكان باعث كاهش بهره هوشی و كاهش قدرت یادگیری می‌شود و به رشد مغزی كودكان صدمه می‌زند.

این نوع آسیب‌ها را به هیچ وجه نمی‌توان با درمان‌های بعدی جبران كرد. داشتن یك رژیم غذایی مناسب بهترین راه پیشگیریست. یكی از علل آمار بالای این بیماری در برخی كشورها مصرف چای دقیقا بعد از غذاست. چای داغ جذب آهن را تا حد صفر كاهش می‌دهد.