براساس نتيجه مطالعه‌هاي داخلي، شيوع ابتلا به اضافه‌وزن و چاقي در جمعيت 15 تا 64 سال ايران، 44 درصد و شيوع کلسترول خون بالا، حدود 33 درصد گزارش شده است. يکي از عوامل زمينه‌ساز بروز اين بيماري‌ها، کيفيت نامطلوب روغن‌هاي خوراکي و بالا بودن ميزان اسيدهاي چرب اشباع و ترانس آنهاست. بسياري از تحقيقات جهاني ثابت کرده‌اند با کاهش 1 درصدي دريافت اسيد چرب ترانس، شيوع بيماري‌هاي قلبي و عروقي تا 25 درصد کاهش پيدا مي‌کند. در «ديد‌بان تغذيه» اين هفته، با دکتر زهرا عبداللهي، مدير دفتر بهبود تغذيه جامعه وزارت بهداشت گفت‌وگو كرديم تا بيشتر با مشکلات پيش‌روي مردم که مصرف روغن‌هاي غيراستاندارد باعث بروز آنها مي‌شوند، آشنا شويم.

سلامت: به‌طور کلي، مجاز به مصرف چه مقدار چربي در طول روز هستيم؟

براساس استاندارد سازمان بهداشت جهاني، حدود 30-20 درصد از انرژي مورد نياز روزانه هر فرد مي‌تواند از روغن‌ها و چربي‌ها تامين شود.

سلامت: چه مقدار از اين انرژي مي‌تواند از چربي‌هاي اشباع و ترانس تامين شود؟

حدود 10-7 درصد از انرژي مورد نياز روزانه ما مي‌تواند از اسيدهاي چرب اشباع تامين شود. اين در حالي است که مجاز به تامين بيش از 1 درصد نياز بدنمان به انرژي، با مصرف اسيدهاي چرب ترانس نيستيم.

سلامت: آيا ايراني‌ها هم اين ميزان استاندارد مصرف را رعايت مي‌كنند؟

متاسفانه نه، نتيجه مطالعه‌هاي داخلي نشان مي‌دهد ميزان دريافت انرژي روزانه از طريق اسيدهاي چرب ترانس موجود در روغن‌ها در خانوارهاي ايراني، حدود 4 درصد است؛ يعني 3 درصد بيشتر از استانداردهاي جهاني.

سلامت: مهم‌ترين خطري که افزايش دريافت اسيدهاي چرب ترانس براي بدن دارد، چيست؟

با توجه به ارتباطي که بين دريافت اسيدهاي چرب ترانس و افزايش خطر ابتلا به بيماري‌هاي قلبي و عروقي وجود دارد، مهم‌ترين مشکل، رعايت نکردن اين الگو و استاندارد جهاني و ابتلاي افراد جامعه به بيماري قلبي است. اصلا به اين علت بر کاهش ميزان اسيدهاي چرب ترانس در روغن‌ها تاکيد داريم كه بتوانيم از اين طريق، تا حدود
40 درصد شانس ابتلا به ناراحتي‌هاي قلبي را کاهش دهيم.

سلامت: آيا تا به حال در كشور اقدامي هم براي کاهش چربي‌هاي ترانس و اشباع دريافتي انجام شده است؟

بله، در کشور ما الگوي مصرف روغن اصلاح‌شده و کيفيت اين محصول در سال‌هاي اخير بهبود يافته است. بد نيست بدانيد در سال 1380، حدود 80 درصد از خانوارهاي ايراني از روغن‌هاي جامد استفاده مي‌کردند ولي اين ميزان در سال 92 به حدود 50 درصد رسيده است. تبليغاتي که در مورد عوارض مصرف روغن‌هاي جامد انجام شده هم مردم را به مصرف بيشتر روغن‌هاي مايع که داراي اسيدهاي چربي اشباع و ترانس کمتري هستند، تشويق كرده است. البته نتايج مطالعه‌هايي که درباره مصرف کمي و کيفي انواع روغن‌هاي خوراکي در ايران انجام شده، نشان مي‌دهد
45 درصد خانوارهاي تهراني هم از روغن‌هاي نباتي نيمه جامد استفاده مي‌کنند.

سلامت: روغن‌هاي نيمه‌جامد چه نوع محصولاتي هستند؟

اين روغن‌ها، نوع بهبوديافته روغن‌هاي جامد هستند. روغن‌هاي کاملا جامد اسيدهاي چرب ترانس و اشباع بسيار بالاتري نسبت به انواع مايع و نيمه‌جامد دارند.

سلامت: صنايع روغن در سال‌هاي اخير براي بهبود کيفيت محصولات خود چه کارهايي انجام داده‌اند؟

روغن‌هاي نيمه جامد را به‌جاي انواع جامد روانه بازار کرده‌اند تا بتوانند مقداري از دريافت اسيدهاي چرب ترانس و اشباع را در مردم کم کنند. براساس آخرين آمارهاي موجود، توليد روغن‌هاي مايع و نيمه‌جامد به ترتيب 46 و 54 درصد در سال 90 و 52 و 48 درصد در سال 91 بوده است. هرچند توليد روغن مايع در يکي، دو سال اخير از روغن نيمه‌جامد بيشتر بوده اما در حقيقت هنوز 48 درصد روغن نيمه‌جامد که داراي اسيدهاي چرب ترانس و اشباع بيشتري نسبت به روغن‌هاي مايع است، در کشور ما توليد و مصرف مي‌شود.

سلامت: درحال حاضر، روغن اوليه‌اي که در صنايع روغن ايران استفاده مي‌شود، چيست؟

براساس اطلاعات انجمن صنفي صنايع روغن ايران،‌ سهم واردات روغن پالم که داراي 50 درصد اسيد چرب اشباع است، از ساير روغن‌ها مانند روغن آفتابگردان يا ذرت بيشتر شده است.

سلامت: چرا؟

چون کشور ما در شرايط تحريم به سر مي‌برد. قيمت پايين روغن پالم هم دليل افزايش واردات آن است. به‌طور کلي، از آنجا که هنوز سهم واردات روغن‌هاي خام داراي اسيدهاي چرب ترانس و اشباع کمتر مانند روغن آفتابگردان و ذرت براي توليد روغن‌هايي با اسيد چرب ترانس زير 2 درصد و اشباع زير 25 درصد، چندان افزايش نيافته، صنايع با مشکلاتي در زمينه توليد روغن‌هاي سالم‌تر مواجه هستند.

سلامت: چاره چيست؟

بايد ميزان واردات روغن‌ پالم کاهش و ميزان واردات روغن‌هاي آفتابگردان، ذرت، زيتون و کنجد افزايش پيدا کند. اين مساله به سياست‌هاي مختلف خارجي و تحريم‌ها بستگي دارد. البته ضعف تکنولوژي توليد روغن با فرمولاسيون مورد نظر (ترانس زير 2 و اشباع زير 25 درصد) هم تا اندازه‌اي باعث شده برخي کارخانه‌ها نتوانند استانداردها را رعايت كنند. اگر دولت براي مدرن شدن تکنولوژي توليد روغن به کارخانه‌هاي مختلف کمک کند، شاهد تحولات خوبي در اين زمينه خواهيم بود.

سلامت: توصيه کاربردي شما به مردم؟

در حال حاضر استاندارد مصوب چربي ترانس موجود در روغن‌هاي توليد داخل زير 5 درصد تعريف شده است، اما کارخانه‌هايي هستند که روغن‌هايي با ترانس زير 2 درصد توليد مي‌کنند. به‌همين دليل كساني که به سلامت خود و خانواده‌شان اهميت مي‌دهند، بايد علاوه بر مصرف روغن‌هاي مايع و كنارگذاشتن روغن‌هاي نيمه‌جامد، روغن‌هاي مايعي را انتخاب کنند که روي برچسب آنها نوشته شده اسيد چرب ترانسشان کمتر از 2 درصد است. حواستان باشد که تا مي‌توانيد، اصلا سمت روغن‌هايي که اسيد چرب ترانس بالاي 5 درصد دارند، نرويد. در ميان انواع روغن، آنهايي که اسيد چرب اشباع کمتري دارند هم بهتر از ساير روغن‌ها هستند.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: